özle ilgili sanatlardandır. Arap harflerine göre bir kelimenin harflerinin yerleri değiştirilerek yapılır. Cinas sanatının bir çeşididir. Cinas-ı kalb, tecnis-i kalb ve maklûb adlarıyla da bilinir. İkiye ayrılır:
1. Kalb-i kül:Tersinden okunduğu zaman da anlamlı olan kelime çıkan sanattır.
Buna kalb-i muntazam veya aks-i müfred de denir. Örnek:
PAZARDA
Ayşe gitti çarşıya bir dolu eşya aldı
Elif elinde file pazara baka kaldı
Arap para derdinde bir köşede takıldı
Hav hav diyerek baktı vah vah çekti bir köpek.
Alaka duymaz kimse akala yere düşmüş
Çarık giyen efendi kıraç tarlaya küsmüş
Kelem alan bir melek meğer gördüğüm düşmüş
Hav hav diyerek baktı vah vah çekti bir köpek.
Şah şah diye geziyor haş haş satan bir adam
Aramak lazım dedim kamara ister madam
Alıklık para etmez kıl kıla gitti akşam
Hav hav diyerek baktı vah vah çekti bir köpek.
Dermani
Birinci kıtada :
Ayşe-Eşya, Elif-File, Arap-Para, Hav hav-Vah vah
İkinci kıtada :
Alaka-Akala, Çarık-Kıraç, Kelem-Melek, Hav hav-Vah vah
Üçüncü kıtada :
Şah şah-Haş haş, Aramak-Kamara, Alıklık-Kıl kıla, Hav hav-Vah vah
2. Kalb-i ba’z: Bir kelimenin harfleri değiştirilerek kelime yazma sanatıdır. Buna maklûb muavvec de denir.
SILADAN ÇIKIP GİTME
Veda deme ey güzel cana kim deva olsun
Fasa fiso olmaz aşk gönlüne safa olsun
Feda olsun bu can bir değil bin defa olsun
Lakin sıladan çıkıp etme gönlünü nakil.
Nakış değil ki aşkın çabalar olur heva
Vida gibi sökülmez senin gibi bir diva
Vaha dersinde bu yer yine çölde bir hava
Lakin sıladan çıkıp etme gönlünü nakil.
Birinci kıtada :
Veda-Deva, Fasa-Safa, Feda-Defa, Lakin-Nakil
İkinci kıtada :
Nakış-Aşkın, Vida-Diva, Vaha-Hava, Lakin-Nakil
( Divan Edebiyatında Kalb sanatı kitabından alınmıştır.
Tamamı 108 sahife olup hece vezniyle yazılmıştır.)